Akide Gasperi De Kimdir

Akide Gasperi De Hayatı Biyografi, Akide Gasperi De Kimdir

İtalyan politikacı ve devlet adamı. II.Dünya Savaşı’ndan sonra İtalya’da demokrasinin kurulması için çalış­mıştır.

3 Nisan 1881 ‘de (o yıllarda Avusturya sınırları içinde bulunan) Trento yakınlarındaki Pievo Tesino’ da doğdu. 19 Ağustos 1954’te İtalya’da Sella di Valsugana’da öldü. İtalyanca konuşulan Trentino bölgesinin İtalya Krallığı’na bağlanması için çalıştı. 24 yaşında yayımlamaya başladığı II Nuovo Trentino gazetesinde bölgenin çıkarlarını savundu. 1911-1917 arasında Avusturya Meclisinde Trentino’yu temsil etti.

Don Luigi Sturzo’nun kurduğu ve liberal Hristiyan geleneği temsil eden Partito Populare Italiano’ya (İtalyan Halkçı Partisi) katıldı. I.Dünya Savaşı sırasında Trentino İtalya’ya bağlanınca, De Gasperi 1921 seçimlerinde İtalyan Meclisi’ne girdi, 1924’e kadar bu görevde kaldı. 1924’te Don Sturzo sürgüne gönderilince partinin genel sekreterliğine getirildi.

Mussolini’nin yönetim üzerindeki etkisini gide­rek artırması sonucu 1926’da İtalyan Halk Partisi kapatıldı. De Gasperi tutuklanarak dört yıl hapse mahkûm oldu. Vatikan ile Mussolini arasındaki ilişki­lerin iyileşmeye başladığı dönemde Trento başpiskoposunun da yardımıyla serbest bırakılan De Gasperi, Vatikan’da kütüphane müdürü olarak çalışmaya baş­ladı.

II.Dünya Savaşı sırasında yeraltı çalışmalarında bulunan De Gasperi, yasadışı Hristiyan Demokrat Parti’yi kurdu, Popolo adlı bir gazete çıkarmaya başladı. 1943’te faşist yönetimin devrilmesinden sonra İtalyan politikasının önde gelen isimlerinden biri oldu. Haziran 1944’te İtalya’nın kurtuluşundan sonra Hıristiyan Demokrat Parti’nin sekreterliğine getirildi. Ivanoe Bonomi’nin kurduğu ilk hükümette sandalyesiz bakan, daha sonraki hükumetlerinde de dış işleri bakanı olarak görev yaptı.

De Gasperi, 10 Aralık 1945’te başbakan olarak Hristiyan Demokrat, Sosyalist ve Komünist partilerden oluşan bir koalisyon hükumeti kurdu. 10 Haziran 1946’da cumhuriyet ilan edildi. De Gasperi geçici bir süre devlet başkanlığını yürüttü. Eylül 1946’da Avus­turya ile imzaladığı antlaşmayla (De Gasperi-Grüber Antlaşması) Güney Tirol Bölgesi bağımsız bir bölge oldu. 10 Şubat 1947’de II.Dünya Savaşı Barış Konfe­ransı sonucu Müttefikler’le İtalya arasında imzalanan Paris Antlaşması’m Kurucu Meclis’e onaylattı. Bu antlaşmaya göre On İki Ada Yunanistan’a, la Brigue ve Tende bölgeleri Fransa’ya, Istriya bölgesi ve Zara Pelagosa Adası Yugoslavya’ya bırakıldı, Trieste’nin serbest bölge olması ve Müttefikler’e yüklü bir tazminat verilmesi kabul edildi. 13 Mayıs 1947’de hükümetteki sol kanat partilerle anlaşamayarak istifa eden De Gasperi, 31 Mayıs’ta Hristiyan Demokratlar ve bağımsızlardan oluşan yeni bir hükümet kurdu. Ocak 1948’de yeni bir anayasa onaylanarak yürürlüğe girdi.

Batı Avrupa devletlerinin bir federasyon oluşturmasını isteyen De Gasperi, Avrupa Konseyi ve Avrupa Kömür ve Çelik Birliği’nin kurulması için çalıştı. Yönetimi sırasında İtalya, 4 Nisan 1949’da Kuzey Atlantik Paktı’na (NATO) katıldı. Marshall Planından yararlandı.

1953 seçimlerinde Hristiyan Demokratlar ço­ğunluğu sağlayamadı. Yapılan bir güven oylaması sonucu düşürülen De Gasperi bundan sonra Hristi­yan. Demokrat Parti’nin genel sekreterliğini yaptı. 1952’den beri oluşturmaya çalıştığı Avrupa Savunma Topluluğu’nun 1954’te Fransa’nın muhalefetiyle yıkılmasından iki ay sonra öldü.

1945’ten 1953’e değin yedi ayrı hükumet kuran De Gasperi, II.Dünya Savaşı sonrasındaki gergin dönemde ülkesinde demokrasinin yerleşmesine çalış­mıştır. Soğuk Savaş döneminde ılımlı bir dış politika izlemiş, İtalya’nın oluşan yeni dünya dengesi içinde etkili bir rol alması için çaba harcamıştır.