Baffin Körfezi

Baffin Körfezi Nerede, Baffin Körfezi Hakkında Bilgi

Baffin Körfezi, baffin denizi olarak da bilinir, Kuzey Atlas Okyanusunun, doğuda Grönland kıyıları ile batıda Baffin Adası arasında kalan kolu. Kuzey Kutbu’nun 1.450 km güneyinde, 689.000 km2‘lik bir alan kaplar. Genişliği 115-650 km arasında değişir. Güneyde Davis Boğazıyla Atlas Okyanusuna, kuzeyde Nares Boğazıyla Ku­zey Buz Denizine ulaşır. Ortasında yer alan Baffin çukuru 2.100 m derinliğe iner. Doğal koşullannın elverişsizliği nedeniyle çok az yararlanılan körfez, buna karşılık Kuzey Amerika kıtasının evrimini inceleyen jeo­loglar için büyük ilgi konusudur. Körfezi Mayıs 1615’te dolaşan ilk Avrupa­lı, bir İngiliz kaptanı olan Robert Bylot’tı. Ama isyancı eğilimlerinden kuşkulanıldığı için buraya onun yerine, yardımcılarından William Baffin’in adı verildi. Baffin’in keşif­leri bile, Kaptan (sonradan “Sir”) John Ross’un 1818’de gerçekleştirdiği araştırma­lara değin kuşkuyla karşılandı. Bylot’ın kıyı haritalarını çıkarmasından sonraki ilk bilim­sel araştırmalar, 1928’de Danimarkalı ve ABD’li birer keşif heyeti tarafından yürü­tüldü. 1930’larda daha kapsamlı bir harita çahşması gerçekleştirildi. Uçaklar ve keşif gemileri, bölgenin buzlanma yapısını belir­lemeye yönelik uzun araştırmalar yaptı. II. Dünya Savaşı’ndan sonra da bir Kanada keşif heyeti, daha kapsamlı incelemelere girişti.

Baffin Körfezinin oval zeminini, Grönland ve Kanada’nın deniz dibi sahanlıkları ile geçit ağızlarındaki çıkıntılı kayalar çevreler. Körfezin derinliği, ortadaki çukur dışında, kuzeyde 240 m ile güneyde 700 m arasında değişir. Dipteki tortuların çoğu kara köken­lidir ve gri-kahverengi renkte türdeş bir ince kum ile çakıl taşlarından ve yumru kayalar­dan oluşur. Her taraf molozlarla kaplıdır.

İklim, özellikle kuzeydoğu rüzgârlarının Baffin Adasının güneyine doğru estiği kış aylarında ve körfezin kuzey kesiminde sert­tir. Yaz aylarında, kuzeybatıdan ve güneybatıdan esen rüzgârlar daha etkili olur. Doğu rüzgârları Grönland kıyılarına yönelir ve özellikle kış aylarında sık sık fırtınaya dönüşür. Ocak ayında ortalama sıcaklık güneyde -20°C, en kuzeyde ise -28°C’dir. Ama Grönland buzullarıyla kaplı vadiler­den alçalarak esen ılık ve kuru fon rüzgârla­rı, zaman zaman kışların ılık geçmesine ve buzların erimesine yol açar. Temmuz ayı ortalaması 7°C’yi bulan kıyılara çok az kar düşer. Körfezin Grönland açıklarında yıllık yağış miktarı 100-250 mm’dir. Baffin Adası açıklarında bu miktar iki katına çıkar. Buzdağları ağustos ayında bile yoğunluğu­nu korur. Körfezdeki buz örtüsü, Kuzey Kutbu’ndan boğazları geçerek inen kütlesel buz parçalarından, körfez sularının buzla- nndan ve çevredeki buzullardan kopmuş buzdağlarından oluşur. Ekim sonlarında denizde yüzen buz kütleleri, Baffin toprak­ları ile Québec kara parçası arasındaki Hudson Boğazına kadar ulaşır. Bu sırada, doğu rüzgârlarının korunaklı kesimlere yö­neldiği Grönland çevresi başta olmak üzere, bölgedeki kıyı buzlan kalınlaşmaya yüz tutmuş olur. Kışları, Baffin Körfezinin orta­sı buzlarla kaplıdır. Kuzeyde “kuzey suları” olarak adlandırılan, buzdan sürekli arınmış bir bölge bulunur. Bu da ancak Batı Grönland Akıntısının ılıtıcı etkisiyle açıkla­nabilir.

Baffin Körfezine karışan Kuzey Buz Deni­zi sularının tuzluluk oranı, binde 30,0-32,7 arasında değişir. Yazları yüzeyde 5°C sı­caklığa ulaşan bu sular, kış aylarında -2°C’ye kadar soğur. 400-600 m derinlikte­ki tabakalarda sıcaklık l°C’ye, tuzluluk oranı ise binde 34,5’e ulaşır. Baffin Körfezi­nin orta kesiminde, 1.000 m’nin altında, bir olasılıkla Atlas Okyanusundan gelen suların sıcaklığı -0,5°C’yi bulur; tuz oranı ise binde 34,4’tür. Gelgit olaylan Baffin Körfezinin önemli ve ilginç bir özelliğidir. Baffin Adası ile Grön­land kıyılarında deniz kabarması yaklaşık 4 m’dir; deniz suyunun dar geçitler içinde sıkıştığı yerlerde ise 9 m’ye kadar çıkar. Gelgit hızı 0,6 ve 2,3 mil/saattir. Gelgitin yönü 180°i’ye kadar değişkenlik gösterir. Bu olgu, yüzen buz kütleleri üzerinde değişik noktalarda değişik basınçlar yarata­rak yeni, eski ve kütlesel buzların ezilip bir arada çalkalanmasına yol açar. Tuzların suda erimesi ve güneyden gelen akmtıların ılıtıcı etkisi, Baffin Körfezini binlerce canlı türü için bir sığınak haline getirir. Başta Euphausiacea türleri olmak üzere küçük omurgasızlar, sayısız tekhücreli deniz yosunuyla beslenir. Onlar da daha büyük omurgasızların, balıkların, kuşların ve çeşitli memeli türlerinin besin kaynağını oluşturur. Baffin Körfezinde ayrıca Kuzey Kutbu pisisi, iskorpiti andıran denizakrebi ve kutup morinası yaşar. Atlas Okyanusun­dan gelen göçmen balıklar arasında morina, mezgit, ringa, Atlantik pisisi ve uzun kuy­ruklu, yumuşak yüzgeçli Macrouridae türleri (sıçankuyruk) bulunur. Yabanıl türler ara­sında, sakallı fok ve Grönland foku ile kuzeyde mors, yunus ve balina sayılabilir. Kıyılarda martı, ördek, kaz, denizördeği, beyaz baykuş, kirazkuşu, kuzgun, şahın, ketenkuşu ve denizkartalı gibi kuşlara rast­lanır.

Bitki örtüsü de çarpıcı bir zenginlik göste­rir ve yaklaşık 400 türü kapsar. Sazlıklar, yosun öbekleri ve likenlerin yanı sıra huş- ağacı, söğüt, kızılağaç gibi türler ve tuzlu toprakta yetişen bitkiler bulunur. Bölgede yaşayan ren geyikleri ile kemiriciler bu bitkilerle beslenir. Kütlesel buz örtüsünün yarattığı tehlikeler yüzünden büyük ölçekli balıkçılık gelişmemiştir. Ama çoğunluğunu İnuitlerin (Eskimolar) oluşturduğu yöre insanları, genellikle geleneksel yöntemlerle küçük ölçekli balıkçılık ve avcılıkla uğraşırlar. Baffin Körfezi Hakkında Bilgi, Baffin Körfezi Denizi Nerede gibi bilgiler verdik.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir