Birinci dünya savaşı sonucunda imzalanmış olan barış antlaşmaları nelerdir?

Birinci dünya savaşı sonucunda imzalanmış olan barış antlaşmaları nelerdir? Hakkında , Birinci dünya savaşı sonucunda imzalanmış olan barış antlaşmaları nelerdir? , Birinci dünya savaşı sonucunda imzalanmış olan barış antlaşmaları nelerdir? İle İlgili Bilgiler

SEVR ANTLAŞMASI

Sevr Antlaşması (Fransızca: Le traité de Sévres) , Birinci Dünya Savaşı sonrasında İtilâf Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında 10 Ağustos 1920’de imzalanan barış antlaşmasıdır Yunanistan dışında hiçbir devlet tarafından onaylanmamış ve yürürlüğe girmemiştir

İtilaf Devletleri ile Osmanlı arasındaki savaş hali 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması ile sona ermiştir

Sevr Antlaşması adını, son müzakerelerin ve imza töreninin gerçekleştiği Paris’in Sèvres banliyösünden alır

Hazırlık Süreci

Dünya Savaşı galiplerinin savaş sonrası dünya düzenini belirlemek için topladıkları Paris Barış Konferansı 18 Ocak 1919’da açıldı 7 Mayıs 1919’da Alman ve Avusturya-Macaristan barış koşulları açıklandı Almanya ile Versailles Antlaşması 28 Haziran’da, Avusturya ile Saint-Germain-en-Laye Antlaşması 10 Eylül’de Macaristan`la Triannon Antlaşması ve Bulgaristan`la Neuilley Antlaşması imzalandı Türk barışının da diğerleri ile birlikte 1919 Mayıs’ında açıklanması beklenirken, görüşmeler belirsiz bir geleceğe ertelendi Bunun nedenleri bugüne dek yeterince aydınlatılamamıştır

İtilaf Devletleri Yüksek Konseyinin 7 Mayıs’ta aldığı karar uyarınca 15 Mayıs’ta İzmir Yunanlılar tarafından işgal edildi Bu olay tüm Türkiye’de güçlü bir ulusal tepkiye yol açtı 6 Eylül’de toplanan Sivas Kongresi’nden sonra İstanbul’daki Osmanlı hükümeti, ülke üzerindeki idari ve askeri denetimini kaybetti Sivas ve daha sonra Ankara’da, Mustafa Kemal Paşa yönetiminde bir ulusal direniş hükümeti kuruldu Anadolu hükümeti, olumsuz şartlarda bir barış antlaşmasını kabul etmeyeceğini bildirdi ve direniş hazırlıklarına girişti

İtilâf Devletleri 18 Nisan 1920’de San Remo Konferansı’nda Osmanlı Devleti’ne uygulanacak barış şartlarını hazırladılar 22 Nisan’da Osmanlı Hükümetini Paris’te toplanacak barış konferansına davet ettiler Padişah, eski sadrazam Ahmet Tevfik Paşa’nın başkanlığında bir heyeti Paris’e gönderdi Ertesi günü Ankara’da toplanan Büyük Millet Meclisi, 30 Nisan günü taraf devletlerin dışişleri bakanlıklarına gönderdiği bir yazıyla İstanbul’dan ayrı bir hükümetin kurulduğunu bildirdi

Paris’te barış şartlarını öğrenen Ahmet Tevfik Paşa, İstanbul’a gönderdiği telgrafta barış şartlarının “devlet mefhumu ile kabil-i telif olmadığını” [devlet kavramı ile bağdaşmadığını] bildirerek görüşmelerden çekildi Bunun üzerine 21 Haziran’da İtilaf Devletleri Osmanlı Devletinin direnişini kırmak için, İzmir’de bulunan Yunan kuvvetlerini Anadolu içlerine sürmeye karar verdi Balıkesir, Bursa, Uşak ve Trakya kısa sürede Yunan ordusu tarafından işgal edildi

Ege felaketi üzerine 22 Haziran’da İstanbul’da toplanan Saltanat Şurası, Paris’e Sadrazam Damat Ferit Paşa başkanlığında ikinci bir heyet göndermeye karar verdi Eski maarif nazırı (milli eğitim bakanı) Hadi Paşa, eski Şura-yı Devlet (Danıştay) reisi Rıza Tevfik Bey ve Bern Sefiri Reşat Halis Bey’den oluşan bu heyet, 10 Ağustos 1920’de Sevr Antlaşması’nı imzaladı Ankara’daki Büyük Millet Meclisi antlaşmayı sert bir bildiri ile kınadı

Antlaşmanın yürürlüğe girmesi için önce Meclis-i Mebusan’ın antlaşmayı görüşüp kabul etmesi, sonra da imzalamak üzere Vahdettin’e göndermesi gerekiyordu Fakat antlaşma imzalandığı tarihte Meclis-i Mebusan kapalı olduğundan antlaşma mecliste görüşülemedi ve padişahın önüne gelmedi Dolayısıyla antlaşma hiçbir zaman yürürlüğe girmedi

Saltanat Şurası’nda yaşananlar

Saltanat Şurası’nda yaşananlar ise günümüzde hala tartışılmaktadır Nutuk’ta bu toplantıda Vahdettin’le ilgili “Sevr muahedesini bizzat ayağa kalkmak suretiyle kabul etmiştir” denmektedir Saray Başmabeyncisi Lütfi Simavi’ye göre ise Vahdettin açılış nutkunu okuduktan sonra başkanlığı Damat Ferit Paşa’ya bırakarak salonda durmamış, çıkıp gitmiştir Son Sadrazam Tevfik Paşa’nın oğlu İsmail Hakkı Okday’ın anlatımı ise şöyledir:

“Nihayet Sevr’i kabul edenler ayağa kalksın denildi Damat Ferid Paşa bu sırada Padişah’ın salonu terk etmesi için işaret verdi Vahdettin dışarı çıktı, yandaki odaya geçti Padişah ayağa kalkınca da salondakiler Hünkâra bir saygı eseri olarak ayağa kalktılar Kendisini bu suretle selamladılar Öyle ki, bu ayağa kalkışın Sevr’in kabulü anlamına mı geldiği, yoksa Padişah’a hürmeten kıyam mı edilmiş olduğu açık olarak belirmedi Hatta Ayandan Topçu Feriki Rıza Paşa, ‘Biz Padişaha hürmeten ayağa kalktık, Sevr’i kabul ettiğimizden değil’ diye haykırarak Damat Ferid’in oyununu açıkça protesto dahi etti”

Kimi tarihçiler bu olayı, şurada oy hakkı olmayan padişahın oylama yapılması çağrısı yapılınca dışarı çıkması, fakat Damat Ferit’in olayı oldubittiye getirmesi olarak yorumlamaktadır Kimileri toplantının Sevr’i onaylatmak üzere taraflı bir tarzda yürütülmesini protesto mahiyetinde, belki de biraz öfkeli bir şekilde ayağa kalktığını ve çıkıp yan odaya geçmiştiğini iddia etmektedir Kimi tarihçiler ise bunun, padişah ile Damat Ferit Paşa’nın antlaşmayı kabul ettirebilmek için birlikte hazırladıkları bir plan olduğunu iddia etmektedirler

İtilaf Devletleri’nin bakışı

İtalya antlaşmadan hoşnutsuzluğunu açıkça bildirerek Osmanlı’dan yana tavır aldı Fransa hükümeti antlaşmadan dolayı parlamentoda ve şekilde eleştirildi ABD zaten bu sırada iç politik gelişmeler nedeniyle her türlü uluslararası girişimden çekilmiştiİtalya ile Fransanın onaylamamasının asıl nedeni ise izmirin Yunanlılara verilmesidir

Antlaşma Hükümleri

1 Sınırlar (madde 27-36): Edirne ve Kırklareli dahil olmak üzere Trakya’nın büyük bölümü Yunanistan’a, Ceyhan-Antep-Urfa-Mardin-Cizre kent merkezleri Suriye’ye bırakılacak, İstanbul Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak kalacak;

2 Boğazlar (madde 37-61): İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi silahtan arındırılacak, savaş ve barış zamanında bütün devletlerin gemilerine açık olacak; Boğazlarda deniz trafiği on ülkeden oluşan uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek; komisyon gerekli gördüğü zaman Müttefik Devletlerin donanmalarını yardıma çağırabilecek;

3 Kürt Bölgesi (madde 62-64): İngiliz, Fransız ve İtalyan temsilcilerinden oluşan bir komisyon Fırat’ın doğusundaki Kürt vilayetlerinde bir yerel yönetim düzeni kuracak; bir yıl sonra Kürtler dilerse Milletler Cemiyeti’ne bağımsızlık için başvurabilecek;

4 İzmir (madde 65-83): Yaklaşık olarak bugünkü İzmir ili ile sınırlı alanda Osmanlı devleti egemenlik haklarının kullanımını beş yıl süre ile Yunanistan’a bırakacak; bu sürenin sonunda bölgenin Osmanlı veya Yunanistan’a katılması için plebisit yapılacak;

5 Ermenistan (madde 88-93): Osmanlı Ermenistan Cumhuriyetini tanıyacak; Türk-Ermeni sınırını hakem sıfatıyla ABD Başkanı belirleyecek (Başkan Wilson 22 Kasım 1920’de verdiği kararla Trabzon, Erzurum, Van ve Bitlis illerini Ermenistan’a verdi)

6 Arap ülkeleri ve Adalar (madde 94-122): Osmanlı savaşta veya daha önce kaybettiği Arap ülkeleri, Kıbrıs ve Ege Adaları üzerinde hiçbir hak iddia etmeyecek;

7 Azınlık Hakları (madde 140-151): Osmanlı din ve dil ayrımı gözetmeksizin tüm vatandaşlarına eşit haklar verecek, tehcir edilen gayrımüslimlerin malları iade edilecek, azınlıklar her seviyede okullar ve dini kurumlar kurmakta serbest olacak, Osmanlı’nın bu konulardaki uygulamaları gerekirse Müttefik Devletler tarafından denetlenecek;

8 Askeri Konular (madde 152-207): Osmanlı’nın askeri kuvveti, 15000’i jandarma olmak üzere 50000 personelle sınırlı olacak, Türk donanması tasfiye edilecek, Marmara Bölgesinde askeri tesis bulunduramayacak, askerlik gönüllü ve paralı olacak, azınlıklar orduya katılabilecek, ordu ve jandarma Müttefik Kontrol Komisyonu tarafından denetlenecek;

9 Savaş Suçları (madde 226-230): Savaş döneminde katliam ve tehcir suçları işlemekle suçlananlar yargılanacak;

10 Borçlar ve Savaş Tazminatı (madde 231-260): Osmanlı’nın mali durumundan ötürü savaş tazminatı istenmeyecek, Türkiye’nin Almanya ve müttefiklerine olan borçları silinecek; ancak Türk maliyesi müttefiklerarası mali komisyonun denetimine alınacak;

11 Kapitülasyonlar (madde 260-268): Osmanlı’nın 1914’te tek taraflı olarak feshettiği kapitülasyonlar müttefik devletler vatandaşları lehine yeniden kurulacak;

12 Ticaret ve Özel Hukuk (269-414): Türk hukuku ve idari düzeni hemen her alanda Müttefikler tarafından belirlenen kurallara uygun hale getirilecek; sivil deniz ve demiryolu trafiği Müttefik devletler arasında yapılan işbölümü çerçevesinde yönetilecek; iş ve işçi hakları düzenlenecek; eski eserler kanunu çıkarılacak vb

Antlaşma bir yanda Britanya İmparatorluğu, Fransa, İtalya, Japonya, Belçika, Yunanistan, Hicaz Krallığı, Portekiz, Romanya, Ermenistan, Polonya, Sırp-Hırvat Cumhuriyeti ve Çekoslovakya ile, diğer yanda Osmanlı Devleti arasında imzalandı ABD ve Rusya imza atmadılar

Antlaşmanın Özellikleri
Sevr Antlaşması, a öteki savaş sonu antlaşmaları, özellikle Versailles Antlaşması ve Avusturya-Macaristan’ı parçalayan Saint-Germain Antlaşması, b Wilson İlkeleri’nde dile getirilen milliyet ilkesi, c Müttefik devletler arası rekabetler bağlamında daha iyi değerlendirilebilir

Antlaşma ile, nüfus çoğunluğu Türk olan yerlerin hemen hepsi (daha önce Balkan Savaşı’nda yitirilen Batı Trakya dışında) Türkiye’ye verilmiştir [kaynak belirtilmeli] Nüfus çoğunluğu Kürt olan bölgenin durumu belirsiz bırakılmıştır Çoğunluğu Türk olan, ancak nüfus değişimi sonucu Rum nüfusun artması beklenen İzmir’in durumu da belirsizdir Türk-Ermeni sınırının çizimi ertelenmiştir

Padişahın şahsında simgesel bir egemenlik korunsa da, uygulamada Türkiye İtilaf devletlerinin ortaklaşa yöneteceği bir sömürge durumuna getirilmiştir Burada dikkati çeken, müttefik devletler arasında gözetilen dengelerdir Bir dizi önlemle, taraflardan herhangi birinin Türkiye üzerinde tek yanlı egemenlik kurmasının önüne geçilmiştirTürkiye’nin yoğun Türk nüfusu barındıran Bulgaristan’la ilişiği koparılmıştır Yunanistan’la Türkiye arasında Oniki Adalar yoluyla örülmüş olan İtalyan duvarı varlığını korumuştur

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONUNDA İMZALANAN BARIŞ ANTLAŞMALARI

SEVR ANTLAŞMASI
Versailles Barış Antlaşması
SAİNT GERMAİN (SEN JERMEN) BARIŞ ANTLAŞMASI
Triyanon Antlaşması
Nöyyi Antlaşması

Birinci dünya savaşı sonunda imzalanan barış antlaşmaları nelerdir?

 

Birinci dünya savaşı sonucunda imzalanmış olan barış antlaşmaları nelerdir? Konusu Hakkında Sorularınızı ve Yorumlarınızı Aşağıdan Anında Yazabilirsiniz …