Çekim Ekleri Nelerdir Örnekler
Çekim Ekleri Hakkında Bilgi, Çekim Ekleri Nelerdir Örnekler
ÇEKİM EKLERİ
Söz öbeklerinin veya cümlelerin oluşmasında, sözcüklere gelerek onların görevlerini belirleyen eklerdir.
Çekim ekleri, eklendiği sözcüğün anlamını ve yapısını değiştirmez. Ancak bu ekler, cümleden çıkarıldığında cümle ortadan kalkar ve geriye anlamlı bir birim olarak sadece birtakım sözcükler kalır. Çekim eklerini şöyle gruplandırabiliriz: isim çekim ekleri, fiil çekim ekleri.
A) İSİM ÇEKİM EKLERİ:
1) Çoğul eki: -ler, -lar
2) İsim durum (hal) ekleri: İsimlere gelen hal ekleridir:
Belirtme durum eki: -ı, -i, -u, -ü
Yönelme durum eki: -a, -e
Bulunma durum eki: -da, -de, -ta, -te
Ayrılma durum eki: -dan, -den, -tan, -ten
İlgi durumu eki: -ın, -in, -un, -ün,
3) Tamlama ekleri
Tamlayan eki: -ın, -in, -un, -ün
Tamlanan eki: -i, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü
4) İyelik ekleri: İsmin kime, neye, kaçıncı kişiye ait olduğunu belirten eklerdir.
Tekil : -(i)m, -(i)n, -(s)i
Çoğul : -(i)miz, -(i)niz, -leri
Not: Üçüncü çoğul kişi, iyelik ekiyle çoğul eki “-ler, -lar” karıştırılmamalıdır:
Konukları ile ilgileniyordu. (iyelik eki)
Konukları yukarı çıkardık. (çoğul eki ve belirtme hali eki)
Not: III. Tekil kişi iyelik ekiyle -i hal eki karıştırılmamalıdır:
Kitabı imzalattı. (Belirtme eki, nesne)
Kitabı imzasızdı. (İyelik eki, özne görevinde)
Not: “Kitab-ı-n-ı imzalattı.” örneğinde olduğu gibi iki tane “-ı” çekim eki yan yana gelebilir. Bu durumda her zaman birinci ek iyelik eki, ikincisi belirtme durum ekidir.
Not: İyelik eki alan sözcük cümlede özne olabilir, durum eki alan sözcük ise özne olamaz.
Not: Ünlü ile biten bir isme gelen iyelik eki kaynaştırma harfi alır:
Anne (s) i, su (y) u
5) Ek-Fiil Ekleri: Ad soylu sözcükleri yüklem yapma görevinde kullanılan eklerdir.
Öğrenci-(y)-im
Öğrenci-sin
Öğrenci-dir
Öğrenci-(y)-iz
Öğrenci-siniz
Öğrenci-dirler
B) FİİL ÇEKİM EKLERİ
1) Kip Ekleri: Fiillere zaman ve dilek anlamı katan eklerdir:
Öğrenilen Geç. Zaman: -mış, -miş, -muş, -müş
Görülen Geç. Zaman: -dı, -di, -du, -dü (-tı)
Şimdiki Zaman: -yor
Gelecek Zaman: -acak, -ecek
Geniş Zaman: -r, -ar, -er
Gereklilik kipi: -malı, -meli
Şart Kipi: -sa, -se
İstek Kipi: -a, -e
Emir Kipi: (Kip eki yok.)
2) Kişi Ekleri: Kip eklerinden sonra gelerek eylemi yapanın kaçıncı kişi olduğunu gösteren eklerdir. Bu eklerin kiplere göre farklı şekilleri vardır:
Ben geldi-m Ben geliyor-um
Sen geldi-n Sen geliyor-sun
O geldi O geliyor
Biz geldi-k Biz geliyor-uz
Siz geldi-niz Siz geliyor-sunuz
Onlar geldi-ler Onlar geliyor-lar
3) Olumsuzluk Eki (-me, -ma): Kip eklerinden önce gelerek eyleme olumsuzluk anlamı katar.
4) Soru Eki: “mi”
Sordu mu?
Geliyor musunuz?
Çekim Eki Nedir Hakkında Görüşlerinizi Aşağıdan Hemen Paylaşabilirsiniz