Eyer Nedir

Eyer Tarihi ve İcadı Hakkında Bilgi, Eyer Nedir

Eyer, at sırtına konan oturmalık. Binek hayvanlarının sırtına rahatça oturabilmek için semer, kaltak, mahfe, çul, çultarı gibi oturmalıklar kullanılır. Bunlardan, yalnızca ata konanı “eyer” olarak adlandırılır. Atın binek hayvanı işlevi görmeye başlamasıyla birlikte eyer binişi kolaylaştıran bir araç olarak ortaya çıkmıştır.

Eyer Kullanımı Ne Zaman Başladı

Büyük olasılıkla üzengi ve hamut gibi Orta Asya kökenlidir. Deri eyer İÖ 3 – İS 1. yüzyıl arasında geliştirildi. Eyer yapım tekniği ortaçağda, özellikle Fransa’da büyük ilerleme gösterdi.

Eyer Çeşitleri ve Özellikleri

Günümüz eyerleri kabaca iki türdür: Önün­de ve arkasında yükseltiler bulunan Batı ya da Magrip eyeri ile daha çok spor ve at gezintisi amacıyla kullanılan, daha hafif, yayvan ve yastıklı İngiliz ya da Macar eyeri. Eyerlerin çeşitli bölümleri vardır. Osmanlı eyerinde en önemli bölüm, birbirine bağlı iki tahtadan oluşan “kaltak”tır. Sağlam ve dayanıklı ağaç türlerinden yapılan kaltağın üstüne yerleştirilen meşin “yastık” binicinin rahatça oturabilmesini sağlar. Yastık, hay­vanın sırt yapısına ve binicinin vücut biçimi­ne uygun, ortası çukur, ön ve arkası kalkık bir sele biçimindedir. Ahşapla pekiştirilen ön ve arka yükseltiler “kaş” adını alır. Özellikle ön kaş yüzünün metal süslemeler­le işlenmesi gelenektir. Ön kaşın tepe noktasında yükselen “topuz”, binicisiz hay­vanın yularını bağlamak için kullanılır. “Kolan” ve “üzengi” kayışları kaltağa bağ­lanır. Kaltakla hayvanın sırtı arasına konan örtüye “sağrı örtüsü” denir. Bazı yörelerde, ayrı ayrı iki örtü kullanılmaktadır. Bu örtüler biniciye rahatlık sağladığı gibi, ka­yışları gizleyip eyeri süslemek amacıyla da kullanılır. Kaltakla at arasına konan iki örtüden alttakine “terlik”, üsttekine “teğel­ti” denir. Kalın keçeden yapılmış dörtgen bir örtü biçimindeki terlik, atın terini alır; teğelti ise, üstü deri kaplanmış keçe bir örtüdür. Sırımla kaltağa bağlanan teğelti, terlik ile kaltak arasında bir kat oluşturarak hayvanın sırtını korur. Eyeri ata bağlayan kayışa “kolan” denir. Kolanlar iki ucundan kaltağa bağlıdır. En eski örnekleri şerit biçiminde örülmüştür. Bunlar, atın bir ya­nında binici tarafından düğümlenir; kemer kolanlar ise tokayla bağlanır. Eyerin at sırtına iyice bağlanmasına yaradığından, kolan en önemli öğedir. Ama eyerin iki yana kaymaması için önden ve arkadan da hayvana bağlanması gerekir. Kaltağın ön bölümüne geçirilen iki kayış, atın göğsünde birbirine bağlanarak eyerin geriye kayması­nı önler. Ayrıca atın göğsüne takılan metal levhalar, hayvan dişleri, muskalar, nazar boncuklan, ya da üstünde “maşallah” yazısı bulanan öteki süslemeler de bu kayışa bağlanır. Eyerin arka bölümüne bağlanan, benzer işlevli kayışlara ise “kuskun” denir. Eyerin öne kaymasını önleyen bu kayış, birer ucundan kaltağa bağlanarak hayvanın kuyruk altından geçirilir. Kolan, göğüslük ve kuskun, atın dörtnala koşarken, yokuş inerken ya da çıkarken eyeri yerinden oynatmasını önleyen bağlayıcı öğeler olarak işlev görürler.

Eyer ne işe yarar ve eyer nedir konusunda bilgiler verdik.