Joseph Priestley Kimdir

Joseph Priestley Kimdir, Joseph Priestley Hayatı Biyografi

İngiliz kimya bilgini, düşünür ve din adamı. Birçok gazı keşfederek gazlar kimyasının temellerini atmış, 18. yüzyıl İngiltere’sinde bilim ve din eğitiminin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

13 Mart 1733’de Yorkshire’da, Leeds yakınlarında­ki Bristal Fieldhead’de doğdu, 6 Şubat 1804’te ABD’nin Pennsylvania Eyaletindeki Northumberland’da öldü. Altı çocuklu bir çuha yapımcısının oğlu olan ve altı yaşında annesini yitirdikten sonra teyzesinin yanında büyüyen Priestley, sık sık hastalanan, sağlıksız bir çocuk olduğundan düzenli bir öğrenim göremedi. Gene de, çok dindar bir kadın olan teyzesinin aracılığıyla, papazlardan evde özel ders alarak ve bol bol okuyarak kendi kendini yetiştirdi; özellikle dil öğrenimine büyük bir yatkınlık göstererek, papazların yardımıyla İbranice, Süryanice, Arapça ve Kaide dillerini öğrendi, matematik ve doğa felsefesinin temel yapıtlarını okudu.

On dokuz yaşına geldiğinde sağlığı düzelmiş, çocukluğundan beri düşlediği papazlık eğitimine başlaması için hiçbir engel kalmamıştı. 1752’de, Anglikan Kilisesi’ne bağlı olmadığı için “Dissenters” (Muhalifler) diye anılan bir İngiliz Protestan topluluğunun Daventry’deki din Akademisi­ne yazıldı. Uç yıl sonra, sıradan bir papaz okulu olmayıp, o çağ İngiltere’sinin en seçkin öğretim kurumlan arasında yer alan bu akademiyi bitirdiğinde, dil bilgisini Latince, Yunanca, Fransızca, İtalyanca ve Almanca’yla zenginleştirmiş, tannbilim, mantık, meta ­fizik, Locke’un deneyci felsefesi, Newton fiziği, matematik ve kimya konusunda oldukça sağlam bir eğitim görmüştü.

1755’de, henüz 22 yaşındayken, küçük bir kasaba olan Needham Market’ta, üç yıl sonra da Nantwich’te vaiz ve öğretmen olarak göreve başladı. İleri derecede kekeme olmasına ve vaazlanyla ortodoks çevreleri huzursuz etmesine karşın, gerek derslerindeki, gerek öğrencileri için düzenlediği fizik ve elektrik deneylerin- deki başarısıyla dikkati çekerek, 1761’de Dissenter’ların Warrington’da yeni kurdukları akademide dil ve edebiyat öğretmenliğine atandı.

Ertesi yıl papazlığa yükseltilen ve İngiltere’nin en büyük demir fabrikatör­lerinden birinin kız kardeşiyle evlenen Priestley, Warrington’da çalıştığı altı yıl boyunca, özellikle İngilizce dilbilgisi, konuşma sanatı, eleştiri, tarih, siyaset ve eğitim konusunda beş kitap yazdı, eğitim alanındaki çalışmaları nedeniyle Edinburgh Üniversitesinin hukuk doktorasıyla ödüllendirildi ve Londra’ya yaptığı bir gezi sırasında tanıştığı Benjamin Franklin’in yüreklendirmesiyle The History and Present State of Electricity (“Elektriğin Tarihi ve Bugünkü Durumu”) adlı kitabını yazmaya başlayarak bilim dünyasına ilk adımını attı.

• Eserleri (başlıca): The Rudiments of English Gram- mar, 1761, (“İngilizce Dilbilgisinin Temel İlkeleri”); The History and Present State of Electriaty, 1766, (“Elektriğin Tarihi ve Bugünkü Durumu”); The Essay on the First Principles of Government’, 1768, (“Yönetimin Temel İlke­leri Üstüne Deneme”); History and Present State of Dis- coveries Relating to Vision, Light and Colours, 1772, (“Gör­me Olgusu, Işık ve Renklere İlişkin Buluşların Tarihi ve Bugünkü Durumu”); Experiments and Observations on Different Kindsof Air, 6 cilt, 1774-1786, (“Çeşitli Gazlar Üstüne Deneyler ve Gözlemler”); Miscellaneous Observa­tions Relating to Education, 1778, (“Eğitim Üstüne Çeşitli Gözlemler”); History of the Corruptions of Christianity, 1782, (“Hıristiyanlığın Yoldan Çıkışının Tarihi”); Lectures on History and General Policy, 1788, (“Tarih ve Genel Siya­set Dersleri”); Heads of Lectures on a Course of Experimen- tal Philosophy, Particularly Including Chemistry, 1794, (“Özellikle Kimyayı Kapsayan Deneysel Felsefe Dersleri­nin Başlangıcı”); Theological and Miscellaneous Works (ö.s.), J.T.Rutt (der), 25 cilt, 1817-1831, (“Tanrıbilim ve Çeşitli Konulardaki Yapıdan”).