Kırgızlar hakkında bilgi
Kırgızlar hakkında bilgi
Kırgızlar, Kıpçak öbeğine bağlı bir Türk lehçesi konuşan Orta Asya halkı. Güniİ müzde 2 milyonu aşkın Kırgızın yaşadığı Kırgızistan’ın yanı sıra Çin’in batı bölgeleri ile Kazakistan. Özbekistan. Tacikistan ve Afganistan’da da küçük Kırgız azınlıkları vardır.
İslam dinini benimsemiş olan Kırgızların kökeni henüz tam belirlenememiştir. Han döneminden (İÖ 206 – İS 220) kalma Çin vakayinamelerinde. Usunların komşusu olan bir Kırgız halkından söz edilir. Bazı tarihçilere göre bu topluluk. Yenisev Irmağının yukarı kesiminde yaşamıştır. 8. yüzyıla ait Orhun Yazıtları’nda da Kırgızların adı geçer. 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud Kırgızlardan Türk halklarının en doğuda yaşayanı olarak söz etmiştir. Rus kaynaklarında da 16. yüzyılda Yenisey Vadisinde yaşadıkları belirtilen Yenisey Kırgızlarının. 1703’ten sonraki tarihlerine ilişkin bilgi yoktur; ama bu tarihte. Kalmukların (Oy- ratlar) istilası karşısında Çungarya’va göç etmek zorunda kaldıkları bilinir. Bu göçün Tian Shan (Tanrı Dağları) bölgesine yönelik olduğu yolundaki eski varsayım, Tian Shan Kırgızlarının 16. yüzyıl başından beri bu topraklarda yaşadığının kanıtlanması üzerine terk edilmiştir. Günümüz Rus etnografları, 12. yüzyıldan başlayarak Tian Shan’da Kafkas kökenli halkların yerini Moğolların aldığını, bugün Kırgızistan’da yaşayan Kırgızların da 12. yüzyılda yöreye akın eden Karahitaylarca buraya getirildiğini öne sürmektedir. Modern Kırgızca ile Orhun Yazıtları’nda kullanılan dil arasındaki çarpıcı benzerlik de bu kuramı desteklemektedir.
19. yüzyılın ilk yarısında Kırgızistan’da yaşayan halk teme! olarak göçebeydi. Kabileler Hokand Hanlığı’na bağlı olmakla birlikte bir ölçüde bağımsızlıkları vardı. 19. yüzyılın ikinci yarısında bölgenin Ruslarca istifa edilmesinden sonra, buraya, giderek büyüyen bir Rus nüfus yerleşti. En iyi toprakların Rus göçmenlere verilmesi sonucu 1916’da başlayan ayaklanma kanlı biçimde bastırıldı. 1917 Sovyet Devrimi’nden önce Kırgızlar ulusal ya da siyasal bir bütün olarak kabul edilmiyordu. Bugün Kırgızistan’ı oluşturan topraklar Semireçye ve Fergana illeri arasında bölünmüştü. Devrimden önce. hatta 1926’ya değin. Kırgızlar yanlış bir adlandırmayla Kara Kırgızlar olarak biliniyordu. Ruslar, Karadeniz ile Hazar Denizinin kuzeyindeki savaşçı topluluklar olan Kazaklardan ayırt etmek için, Kazakistan’da yaşayan Kazaklara (ya da Kazahlar) Kırgız diyor, asıl Kırgızları da onlardan ayırt edebilmek için Kara Kırgız olarak adlandırıyordu. Devrimden sonra Kırgızlar. Sovyet rejimine karşı gerilla savaşına girişti.
20. yüzyılda tarım ile ağır sanayinin gelişmesi ve kentleşme, geleneksel Kırgız yaşamında önemli değişikliklere yol açtı. Daha önce Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin bir parçası olan Kırgızistan, Ekim 1924’te Rus SFSC’ye bağlı özerk bir yönetim birimi (oblası) yapıldı. Şubat 1926’da gene Rus SFSC içinde Kırgız Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (ÖSSC), Aralık 1936’da da Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (SSC) oluşturuldu. SSCB’nin 1991 sonunda dağılmasıyla Kırgızistan bağımsız bir devlet oldu. Kırgızlar hakkında bilgiler aktardık.
Bilgiler çok yararlı oldu :) teşekkürler..