Kışlak Nedir

Kışlak ne demek anlamı, kışlak nedir

Kışlak, Osmanlı Devleti’nde göçebelerin kışı geçirdikleri topraklara ve ordunun kışı geçirmek üzere konakladığı yerlere verilen ad.

Göçebelerin yararlandığı kışlaklar, Defterhane’de kaydı bulunan ve belirli toplulukla­rın yararlandığı mirî araziler ile mülk niteli­ğindeki kişisel araziler olmak üzere iki türdü.

Kışlak sınırları, kış aylarında bura­lardan yararlanacak aşiretler ve köyler tah­rirlerde belirlendikten sonra Defterhane’ deki kütüklere işlenirdi. İlkbahar başlangı­cında kışlaklarından ayrılan göçebeler, boy beylerinin yönetiminde yaylaklara gider, sonbaharda da kışlaklarına dönerlerdi. Kış­laklar ve yaylaklar arasındaki uzaklığın çok olması ciddi toplumsal rahatsızlıklara yol açardı. Örneğin İmamkulu, Tecirlü, Likvanik Türkmenlerinin kışlakları Adana’da, yaylakları Develi’ye bağlı Harmancık’ta; Rişvan oymaklarının kışlakları Rakka ve Maraş’ta, yaylakları Rum (Sivas) Eyaleti’n- deydi. Uzun mesafeleri kat etmek zorunda olan göçebeler, geçtikleri köy, kasaba ve kentlere zarar verdikleri gibi kendileri de birtakım zararlara uğruyordu. 16. yüzyıldan başlayarak göçebelerin, “kadimi kışlakla­rına yerleştirilmeleri uygulaması benimsendi. Böylece gidiş dönüşlerin yol açtığı sorunlara da köklü çözüm getirilecekti. Ama göçebeliği yeğleyen topluluklar, özel­likle yerleşik düzende vergi yükleri artacağı için buna karşı direndiler. Osmanlı Devleti kışlakların kullanımını yasalara bağlamıştı. Kışlakların düzeniyle ilgili kanunnameler, kışlakiye ya da resm-i kışlak denen vergiyi de ayrıntılı olarak belirleyen yasal belgelerdi. Otlak yeri olan miri kışlakların ekilip biçilmesi yasaktı. Kışlaklar genellikle selatin vakıflara bağlı haslardandı. Haslar voyvodası ya da mukataa sahibi sürü sayılan her 300 koyundan birini resm-i kışlak adı altında vakıf ve hazine adına vergi olarak alırdı. Göçebeler kışlağa gidiş ve dönüşlerde ayrıca selamet akçesi, geçit resmi gibi vergiler de öderlerdi. Uzak cephelerde savaşan Osmanlı orduları kışa kaldıklarında bu mevsimi cepheye ya­kın, güvenlikli bir yerde geçirirlerdi. Her türlü barınma, ikmal ve savunma olanakla­rının bulunduğu bu yerlere meşta da denir­di. Osmanlı ordularının, Avrupa’ya dönük seferlerdeki kışlakları Belgrad, Babadağı, Şumnu, Rusçuk ve Fokşan’dı. Doğu seferle­rinde de Erzurum ve Diyarbakır kışlaklarından yararlanılırdı. Osmanlı orduları için kışlak sorunu, 17. yüzyılda ortaya çıktı. Bu dönemde kısa sürede sonuçlanan meydan savaşlarının yerini uzayan cephe savaşları almaya başladığından, ilkbaharda sefere çıkan ordunun kış bastırmadan İstanbul’a, tımar askerlerinin de eyaletlerine dönmeleri olanaksızlaşmıştı. Avusturya ve Rusya ile yapılan savaşların 5-10 yıl sürmesi de seferi kadroların dağıtılmadan kışlaklarda tutulmalarını zorunlu kılan bir başka nedendi.

Kapıkulu ocaklarına binek ve yük hayvanı yetiştirilen büyük meralara da kışlak de­nirdi.