Kumukça dili hakkında bilgi
Kumukça nedir, Kumukça nerede hangi bölgede konuşur özellikleri
Kumukça, kumuk türkçesî olarak da bilinir. Dağıstan Özerk Cumhuriyetinde yaşayan Kumukların konuştuğu Türk lehçesi. Kıpçakçanın bir koludur ve üç ağzı (Hasavyurt, Buynak, Haydak) vardır. Ayrıca Avar, Çeçen, Lezgi gibi Kafkas kavimlerince de konuşulur. Önceleri Arap alfabesini kullanan Kumuklar 1928’de Latin kökenli bir yazı sistemini benimsemişler, 1938’den sonra da Rus alfabesini kullanmaya başlamışlardır. Balkarca ve Karaçaycayla benzerlik gösteren Kumukça’da Arapça, Farsça ve Rusça’yla bazı öteki Kafkas dillerinden alınmış sözcükler bulunur.
Kumukça’nın Türkiye Türkçesine göre bazı farklılıkları şunlardır: Ünlüyle başlayan çoğu sözcüğün başına h ünsüzü getirilir (av/ hav) -, sözcük başlarındaki k’ler g olur (kişi/ gişi) ve nl/ll, zs/ss değişmeleri görülür (kanlı/kallı-, yazsa/yassa); yönelme durumu -ga, -ge (havaga “havaya”), belirtme durumu -ni, -nı (bulanı “bunları”), bulunma durumu -de, -da (“kitapda”), ayrılma durumu -den, -dan (tawdan “dağdan”) ekleriyle belirtilir; çoğul ekleri -lar, -ler, eylemlik ekleri -uw, ıv (geluw “gelmek”), kişi adılları men, sen, ol, biz, siz, olar/alar’dır.