Sahib Giray Devlet Kimdir

Sahib Giray Devlet Kimdir, Sahib Giray Devlet Hayatı Biyografi

Kırım hanı. Rusya’ya karşı birçok sefer düzenlemiş, Moskovayı ele ge­çirmiştir.

1530’da doğduğu sanılmaktadır. 1577’de öldü. Mübarek Giray’ın oğludur. Yıkılan Altın Ordu devle­tinden geriye kalan hanlıkların en güçlüsü olan Kırım hanlığı, 1472’den sonra Kazan ve Astrahan hanlık­larının Ruslar’a karşı korunması ve bölgede Rus yayılmasının engellenmesi için Osmanlı Devleti ile güç ve eylem birliğine gitmişti. Devlet Giray bu ilişki uyarınca, han olan amcası Sahip Giray’ın rehinesi olarak İstanbul’a gönderildi ve sarayda yetiştirildi.

I.Süleymanın [Kanuni] desteğiyle 1532’de Kırım hanı olan Sahip Giray’ın Kıpçak bozkırında kazandığı başarıların ardından başına buyruk davranmaya başla­ması, Gözleve (Yevpatoriya) iskelesini istemesi, Osmanlılar’ı kaygılandırıyordu. Öte yandan Osmanlı sarayındaki yeğeninin varlığını kendisi için tehlikeli sayan Sahip Giray, 1549’da Kazan hanı Safa Giray’ın ölümü üzerine I.Süleymana bir mektup gönderip Devlet Giray’ı Kazan hanlığına atamasını istedi. Bu isteğe karşın, padişah Devlet Giray’ı Kırım tahtına çıkarmaya karar verdi. Sahip Giray’a isteğinin kabul edildiği bildirilip, Jane Çerkesleri üzerine bir sefer düzenlenmesi istenerek Kırım’dan uzaklaşması sağ­landı. Sahip Giray sefere çıkınca Devlet Giray, Osmanlıların verdiği güçle Kırım’a hareket etti. 2 Ekim 1551’de Bahçesaray’da tahta çıktı. Sahip Giray ve oğulları ile ona bağlı mirzaları (soylular) öldürtüp Kırım’a egemen oldu. Kalgaylığa (veliahtlığı) oğlu Ahmed Giray’ı getirdi.

Hanlığının ilk dönemlerinde, Ruslar Kazan Han- lığı’na saldırarak 1552’de burayı ele geçirdiler. Ardın­dan Astrahana saldırılar düzenlediler. Astrahan hanı Yağmurcu direndiyse de 1554’de yenilerek Azak taki Osmanlı güçlerine sığındı. Astrahana yardıma giden Devlet Giray Şermet oğlu komutasındaki Rus güçle­rine yenilerek Kırım’a döndü. 1556’da Astrahan da Ruslar’m eline geçti. Bölgede Rus etkisinin artması Kırım Hanlığı ile Osmanlı Devleti’ni birbirine daha çok yaklaştırdı. Devlet Giray, 1557’de Rusya içlerine bir sefer düzenledi. Ancak Ruslar’ın kışkırttığı Kazakların ve Çerkeslerin Kırım’daki çeşitli kalelere saldırdıklarını öğrenerek geri dönmek zorunda kaldı.

Devlet Giray, 1562’den başlayarak hemen her yıl Rusya’ya sefer düzenledi. Bu mücadelede Osmanlı Devleti’nden de yardım istedi. Osmanlı topçularının desteklediği ordusuyla 1565’teki seferde Bolhov’a dek ilerlediyse de bir sonuç alamadan geri döndü. I.Süleyman’ın 1566’da ölümü üzerine tahta çıkan Il.Selim’e gönderdiği kutlama mektubunda Ruslar’la Çerkes­ler’in işbirliğinin oluşturduğu tehlikeye dikkat çekti. II. Selim de Devlet Giray’dan Astrahan’ın ele geçiril­mesine yardım ederek Türk hacıların ve tüccarların güvenlik sorununu çözmesini istedi. Bu amaçla Don ve İdil (Volga) ırmaklarının, birbirlerine en yakın oldukları Altın Ordu Devletinin eski başkenti Saray yakınlarında bir kanalla birleştirilmesine karar verildi.

Ağustos 1569’da Astrahan kuşatması ve kanalın açılması için İstanbul’dan güç gönderildi. Devlet Giray bu güce katkıda bulunmakla birlikte, Osmanlı­ların kendi egemenlik alanına bu denli karışmaların­dan hoşnut değildi. Çeşitli oyunlara başvurarak kanal işinden vazgeçilmesini sağladı. Ardından Astrahan kuşatması da başarısızlıkla sonuçlanınca Osmanlı güçleri dağıldı.

Devlet Giray, Kazakların da ayaklanmasıyla Volga boylarında zayıf düşen Ruslar’a karşı seferler düzenlemeyi sürdürdü. 1571’de, 120.000 kişilik ordu­suyla Moskova’yı ele geçirerek yakıp yıktı. Çar IV. İvan [Korkunç], Aleksandrovski’ye kaçtı. Bu nedenle Taht-algan (başkent ele geçiren) sanıyla anıldı. Sonra­ki yıllarda da seferlerini sürdürdü ama Kazan ve Astrahan’ı Ruslar’dan alamadan öldü. Yerine oğlu Mehmed Giray geçti.