Ceyhani Kimdir
Ceyhani Kimdir,Ceyhani Kimdir Hayatı ve Biyografi
İranlı coğrafyacı. Başka coğrafya kitaplarında rastlanmayan özgün bilgiler veren yapıtıyla tanınmıştır.
Asıl adı Ebu Abdullah Ahmed b. Muhammed’ dir. Horasan’da Ceyhan kasabasında doğdu. Doğum ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmiyor.
Öğrenimini bitirdikten sonra, Saman oğulları hükümdarı I.İsmail b.Ahmed’in sonra da oğlu II.Ahmed b.İsmail’in vezirliğinde bulundu. 913’de II.Ahmed’in öldürülmesi üzerine yerine geçen çocuk yaştaki II. Nasr b.Ahmed’in uzun süre vezirliğini yaptı.
Abbasi halifesi el-Muktedir’in elçisi İbn Fadlan, Volga Bulgarları hükümdarına mektup götürürken 921’de Buhara’da Ceyhani’ye konuk oldu. İbn Fadlan, Ceyhani’nin Horasan’da Şeyhü’l-Amid diye tanındığını yazar. İbn Nedim’e göre Ceyhani 941 ya da 942’de ölmüştür.
Ceyhani’nin coğrafyaya karşı büyük bir ilgisi vardı. Bulunduğu görevden yararlanıp çeşitli ülkelerin hükümdar ve vezirlerine mektuplar yazdı. Onlardan ülkelerinin coğrafyası hakkında bilgiler istedi. Gezginlerle yabancılardan gezdikleri, gördükleri yerlerdeki gözlemlerini sorup topladı. 914’de Kitabü’l- Mesalik Ve’l-Memalik (Yollar ve Ülkeler Kitabı) adlı Arapça yapıtını hazırladı. İbn Hurdazbih’in aynı adı taşıyan tarihi topografya bakımından önemli kitabıyla çeşitli seyahatnamelerden de yararlandı. Yapıtında Hindistan, Çin Hindi ile Türk ülkeleri ve Türkler’le ilgili, kendinden önce yazılmış coğrafya kitaplarında bulunmayan bilgiler verdi.
Ceyhani’nin bu yapıtı kaybolmuştur. Ancak Arap coğrafyacı İbnü’l-Fakih, Ceyhani’nin kitabındaki bazı bölümleri özetleyerek Ahbarü’l-Büldan (M.de Geoje yay. 1885) adlı yapıtında kullanmıştır.