Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri Nelerdir

 

Divan edebiyatı Nazım Şekilleri, Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri Nelerdir

BEYİTLERLE KURULAN NAZIM BİÇİMLERİ

GAZEL

Divan şiirinde en çok kullanılan nazım şeklidir.

Aşk, sevgi, güzellik ve içki konularını işleyen şiirlerdir. Lirik bir nazım biçimidir.

Kafiye düzeni: aa xa xa xa xa xa

KASİDE

Arap edebiyatından alınmıştır. Beyitlerle yazılır

Bölümlerden oluşur. Nesib/Teşbib (giriş), girizgâh, tegazzül, methiye, fahriye dua.

Türk edebiyatında, din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan şiirlerdir.

Beyit sayısı genellikle 33-99 arasındadır.

Kafiyelenişi gazeldeki gibidir: aa xa xa xa xa xa …

MESNEVİ

İran edebiyatından alınmıştır.

Klâsik halk hikâyeleri, destanî konular, aşk hikâyeleri, savaşlar, dinî ve felsefî konuları işlenir

Konu ne olursa olsun olaylar masal havası içinde anlatılır.

Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir (beyit sayısı sınırsızdır). 20-25 bine kadar çıkabilir.

KIT’A

İki beyitten oluşur.   Dörtlük de denir.

Değişik konularda yazılır: önemli bir düşünce, hikmet, nükte, yergi.

Mahlâs bulunmaz.

MÜSTEZAT

Gazelin özel biçimidir.

Uzun dizelere kısa bir dize ekleyerek yazılır. İki kısa dize de eklenebilir.

Konu bakımından gazelden farkı yoktur.   Kafiye düzeni farklı farklıdır.

II. BENTLERLE KURULAN NAZIM BİÇİMLERİ

TEK DÖRTLÜKLER

RUBAİ

Tek dörtlükten oluşur.

Kafiye şeması: “aaxa” şeklinededir.

Rubailerde şair, dünya görüşünü, felsefesini, tasavvufi düşüncesini, maddi ve manevi aşkını özlü bir biçimde işler.

İran edebiyatında Ömer Hayyam; edebiyatımızda ise Mevlânâ, Nabi, Nedim, Yahya Kemal ve Arif Nihat Asya önemli rubai şairleridir.

TUYUĞ

Türklerin yaratıp Divan şiirine kazandırdığı nazım şeklidir. Maninin karşılığı sayılabilir.

Tek dörtlükten oluşur.

Kafiyelenişi rubaiyle aynıdır. aaxa

Rubaide işlenen konular tuyuğda da işlenir.

MUSAMMATLAR

Musammatlar dört ya da daha fazla mısralı bentlerden oluşan şiirlerdir.

DÖRTLÜLER

MURABBA

Bent denilen dört mısralık bölümlerden meydana gelen bir nazım şeklidir.

En az üç en fazla yedi bentten oluşur.

Aruzun her ölçüsüyle yazılabilir.

Her konu işlenebilir. Özellikle felsefî konular ve aşk…

ŞARKI

Türklerin Divan edebiyatına kattığı nazım şeklidir.

Aşk ve güzellik konularını işler.

Bestelenmek üzere yazılmış şiirlerdir.

Bu yüzden bent sayısı azdır.

Konu genellikle aşk, sevgi, sevgili, içki ve eğlencedir.

Nedim bu nazım şeklinin en önemli şairidir. Enderunlu Vasıf ve Enderunlu Fazıl da şarkı yazmışlardır. Yahya Kemal’in de şarkıları vardır.

TERBİ

Bir gazelin beyitlerinin üstüne başka bir şair tarafından aynı ölçü ve uyakta ikişer dize eklenerek yazılan murabbaya denir.

 

BEŞLİLER

MUHAMMES

Her bendi beş dizeden oluşan nazım biçimidir. Her konuda yazılabilir.

Aruzun her kalıbıyla yazılır.   Bu biçimde şarkılar da yazılabilir.

TARDİYE

Muhammesin özel bir biçimidir.

TAHMİS

Bir şairin gazelinin beyitlerinin üstüne aynı ölçü ve kafiyede üçer mısra ilâve edilerek yazılmış muhammese denir.

TERKİB-İ BEND

Bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir.

Yaşamdan, talihten şikayet; felsefi düşünceler, dini, tasavvufi konular ve toplumsal yergilerin işlendiği şiirlerdir.

En az beş en fazla on bentten oluşur.

Her bent de beş ila on beyitten oluşur.

Bentlerin kafiye düzeni gazele benzer.

Edebiyatımızda Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa bu türün iki önemli şairidir. İkisi de toplumsal konularda yazmıştır.

TERCİ-İ BEND

Biçim ve uyak bakımından terkib-i bende benzer.

Farklardan biri vasıta beyitlerinin her bendin sonunda aynen tekrarlanışıdır.

Konu bakımından da fark vardır: Genellikle Tanrı’nın gücü, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları işlenir.

Divan edebiyatında Kullanılan Nazım Şekilleri Hakkında Görüşlerinizi Aşağıdan Hemen Paylaşabilirsiniz

3 thoughts on “Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri Nelerdir

  • 26/02/2015 tarihinde, saat 20:24
    Permalink

    ödev eksik beğenmedim

    Yanıtla
  • 26/02/2015 tarihinde, saat 20:23
    Permalink

    eksik hicc beğenmedim bu ne ya emeksiz bir çalışma olmuş tüttüühhhh

    Yanıtla

matematikçi için bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir