Nikolay Vasilyeviç Gogol Kimdir

(1809-1852)

Rus romancı ve oyun yazarı. Özellikle taşra yaşamıyla ilgili gözlemlerine dayanarak yarattığı ilginç oyun ve roman kişileriyle kendinden sonra gelmiş Rus yazarlarını etkilemiştir.

31 Mart 1809’da, Ukrayna’da Poltava Eyaletinin Soroçinsti köyünde doğdu, 4 Mart 1852’de Moskova’ da öldü. Yoksul, ama soylu bir ailenin çocuğuydu. İlköğrenimini evde yaptı. 1821’de yatılı öğrenci olarak gittiği Niyejin Lisesinde okumaya büyük bir ilgi duydu ve okul gazetelerine öyküler, şiirler yazdı. 1828’de liseyi bitirdikten sonra Petersburg’a (şimdi Leningrad) gitti. Amacı yazılarıyla adını duyurmaktı. İlk şiirlerinin ilgi görmemesi üzerine büyük bir düş kırıklığına uğradı. İş için başvurduğu yerlerden de geri çevriliyordu. 1829’da, okuldayken yazmış olduğu “Hans Kyuhelgarten” adlı uzun bir şiiri “V.Alov” takma adıyla ve kendi parasıyla bastırdı. Eleştirmen­lerin bu şiiri alaya almaları üzerine elindeki bütün yazılarını yaktı. ABD’ye yerleşmek amacıyla yola çıktıysa da, parası tükendiği için Lübeck’ten Peters­burg’a döndü. 1830’un ilkbaharında bir bakanlıkta küçük bir memur olarak çalışmaya başladı. Bu arada Puşkin ve daha başka yazarlarla tanışarak edebiyat dünyasında kendine bir yer edinmeye çalıştı.

En verimli dönemlerinden sayılan 1831-1836 En verimli arasında, ilk olarak iki ciltlik Veçera na khutore bliz dönemi Dikanki (Dikanka Akşamları) adlı öykü kitabını yayımladı. Doğup büyüdüğü Ukrayna’yı canlandıran bu öykülerin kazandığı başarı üzerine çalışmasını sürdürerek ünlü “Portre” ve “Bir Delinin Hatıra Defteri” adlı öykülerini de içeren Arabeski’yı (“Ara­beskler”) yayımladı. Gene aynı dönemde yazıp yayımladığı Mirgorod (Mirgorod Hikâyeleri) adlı kitabı,

Onun bu eleştirel bakışı, Rusya’da reform hare­ketini başlatmak isteyen çevreler tarafından benimsenince, Gogol devrimcilerin sözcüsü durumuna düşmekten korkmuş, tutumunu açıklığa kavuşturmak için aşırı bir duyarlık göstermiş ve Teatralni razyezd postte predstavleniya novoy komedii (Tiyatrodan Çıkış) oyunuyla Müfettiş’in devlete bir saldırı olduğunu ileri sürenlere karşı kendini savunmuştur. Ölü Canlar’m yanlış anlaşılmasına karşı da yazışmalarından yayımladığı bölümlerle, yapıtlarını devleti savunmak niyetiyle yazdığını açıklamıştır. Günün koşullarının etkisiyle ve öznel bir durumun sonucu olarak yapılan bu kişisel açıklama bir yana bırakılacak olursa, Gogol’un yapıtları yalnızca Rus toplumunun belli bir dönemindeki çarpıklıkların bir yergisi değil, insan davranışlarının en geniş anlamıyla gerçekçi bir saptanışı olarak değerlendirilebilir.

• Eserleri (başlıca): Ve çer a na khutore bliz Dikanki, 1831-1832, (Dikanka Akşamları); Arabeski, 1835, (“Arabeskler”); Mirgorod, 1835, (Mirgorod Hikâyeleri); Revizor, 1836, (Müfettiş); Jenitba, 1833-1842, (Bir Evlen­me); Igroki, 1842, (Kumarcılar); Myortvıye duşı, 1842, (Ölü Canlar); Vybrannye mesta iz perepiski s druzyami 1847, (“Dostlara Yazılan Mektuplardan Seçme Parçalar”).