Armando Carlini Hayatı

Armando Carlini Hayatı, Armando Carlini Kimdir

İtalyan, filozof. İtalyan Hıristiyan tinselciliğinin kurucusudur. İnsanın içevreniyle deney evreni arasındaki karşıtlığın kaynağını araştırmıştır.

Napoli’de doğdu ve Pisa’da öldü. Orta öğrenimi­ni Napoli’de, yükseköğrenimini Pisa Üniversitesin­de bitirdi. Filozof Gentile’nin öğrencisidir. Carlini, İtalya’da o dönemin en etkili filozofları olan Croce’ nin tarihselcıliğiyle, Gentile’nin aktüalizmini uzlaş­tırmaya çalıştı. Bu amacını Pisa Üniversitesi’nde Gentile’nin ardından kuramsal felsefe kürsüsünün başına geçmeden önce verdiği deneme dersinde “Ge- nesi dei problemi della filosofia” (“Felsefe Sorunla­rının Kökenleri”) açıklamıştır. Bir süre Parlamento, bir süre de Akademi üyesi oldu. 1902’de Petrarca’yı konu edinen çalışmasıyla, Carducci’nin önerisi üzeri­ne, Bologna Üniversitesi’nin ödülünü kazandı.

Carlini önce din sorunları üzerinde durdu, sonra bu sorunlarla insanın içevreni arasındaki bağlantıyı araştırdı. İnsanı biri iç, öteki dış olmak üzere iki ayrı varlık alanından oluşan bir “bütün” olarak gördü. İnsan ruhunun metafizik ya da yarı-doğalcı yorumla­rından kaçınmak için “tinsellik” terimini ortaya attı. Bununla kastedilen bir varlık kategorisi değil, insan varlığının içsel etkinliğidir. Carlini’ye göre tinselliğin temel etkinliği, varlığın kurucu eyleminin başlangıçta­ki soyut öz belirleniminden somut bir tikelliğe indir­genmesi sürecini başlatmaktır. Bu somutluğun sağlan­ması için “dış evren”in tanımlanması gerekir. Ona göre deney evreni olan dış evrenin bir içerdiği (interiorite) vardır. Dış evren değerlerin ortaya çık­masına olanak vermesine karşın onları bütünleştire- mez. O halde değerlerin bütünleşmesi için bir ilke gereklidir. Bu ilke deneyüstü bir bütünlük olan Tanrı’dır. İnsan dış evrenle Tanrı arasında aracılık eder ve bu süreçte hem kendi kişiliğini hem de bütün değerlerin bütünlüğünün somut odağını oluşturur.